Maandelijks verzorgt Groei & Bloei Leidschendam-Voorburg een Groen-column: ‘Doen met Groen’. Daarin wordt steeds aandacht besteed aan een onderwerp dat op dat moment actueel is om in de tuin, het balkon of in huis te doen met groen.

Zodra de dagen korter worden en de eerste nachtvorst zich aandient, duikt de vraag weer op: wat is in onze tuin of balkon eigenlijk winterhard, vorstbestendig of welke planten moeten vorstvrij gehouden worden? Wat kunnen ze wel doorstaan en wat niet?

Het antwoord is niet zo simpel. Winterhard betekent namelijk niet dat een plant geen last heeft van kou, maar dat hij een bepaalde mate van vorst kan verdragen. Hoeveel precies, hangt af van de soort, de standplaats en zelfs van hoe nat de winter is. Natte kou is voor een plant vaak funester dan droge vorst. Een fuchsia die ‘winterhard tot -10’ wordt genoemd, kan het prima redden in een beschutte tuin, maar kan alsnog de geest geven in een natte pot op de tocht.

Bij bomen en struiken geldt iets vergelijkbaars, al lijken we ons daar vaak minder zorgen om te maken. Een boom die als winterhard te boek staat, overleeft de winter meestal wel, maar dat betekent niet dat hij er ongeschonden uitkomt. Jonge aanplant is kwetsbaarder dan oude bomen, en ook hier spelen wind, bodem en vocht een grote rol. Strenge vorst kan knoppen beschadigen, de bast doen scheuren of fijne wortels aantasten, zonder dat we dat meteen zien. Pas in het voorjaar blijkt soms dat een struik minder uitloopt of een boom takken heeft laten vallen. Winterhard betekent dus: overleven, niet per se floreren.

Dan zijn er de kuipplanten. Olijfbomen, laurier, oleander, vijg: ze geven onze tuinen een mediterraan tintje. Maar veel van deze planten zijn officieel niet winterhard, of slechts beperkt. Ze horen eigenlijk vorstvrij te overwinteren. En dat is voor veel mensen een uitdaging, want wie heeft er nu een lichte, koele kas of een onverwarmde serre?

Gelukkig vraagt vorstvrij niet om een verwarmde ruimte. Een schuur, garage of beschutte hoek tegen het huis kan al voldoende zijn, zolang het maar niet langdurig vriest. En kan de plant echt niet naar binnen? Dan helpt isoleren: potten van de grond, noppenfolie of vezeldoek eromheen en wat stro of bladeren op de potgrond.

Misschien zit daar wel de kern. Winterhard en vorstvrij zijn geen vaste beloften, maar uitnodigingen om beter te kijken. Naar onze tuin, het microklimaat, én naar de planten zelf. Want tuinieren is geen exacte wetenschap, maar empathie voor het welzijn van je planten door de seizoenen heen. En de winter? Die leert ons vooral geduld en een beetje nederigheid te hebben.